تنها راهکار جلوگیری از فرونشست زمین حفظ تعادل طبیعی در آبخوان‌ها است

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو(پاون) محمد سیاری افزود: مهمترین عامل رخداد فرونشست، برداشت بی‌رویه و بیش از توان و حد تعادل از سفره‌های آب زیرزمینی است که بیلان منفی سالانه و در ادامه افت‌های تجمعی آبخوان‌ها را به همراه داشته است. عوامل دیگری نیز می‌تواند در بروز و کیفیت فرونشست موثر باشند؛ نظیر وجود سنگ بستر کارستی در زیر آبخوان آبرفتی، استخراج نفت و گاز از مخازن عمیق هیدروکربنی، عملکرد گسل و... است ولی همان‌طور که اشاره شد مهمترین و غالب‌ترین عامل افت شدید و مستمر سطح آب زیرزمینی است.
وی با بیان اینکه بر اساس تداخل سنجی ماهواره‌ای که توسط سازمان نقشه‌برداری صورت گرفته و اطلس آن در سال 1397 ارائه شد، بیشترین نرخ فرونشست اصفهان را در منطقه شرق اصفهان معادل 17 سانتی‌متر در سال دانست و گفت: سازمان زمین‌شناسی بر اساس داده‌های GPS بیشترین نرخ فرونشست اصفهان را 18 سانتی‌متر در سال در شمال شهر اصفهان برآورد کرد.
سیاری افزود: فرونشست در استان اصفهان به‌طور گسترده در دشت‌های مهیار شمالی، اردستان، کاشان، بادرود، گلپایگان، مورچه خورت، دامنه‌داران، اصفهان ـ برخوار، نجف آباد و مهیار جنوبی ـ دشت آسمان با نرخ‌های حدود 8 تا 18 سانتی‌متر در سال در حال رخداد دادن است.
وی اظهار داشت:. دشت مهیار شمالی نیز اولین دشت استان اصفهان است که از اواخر دهه 60 دچار فرونشست شده است. از لحاظ درجه خطر، به واسطه قرار گیری کلان‌شهر اصفهان در دشت اصفهان ـ برخوار، فرونشست در این دشت از حساسیت بالایی برخوردار است.
کارشناس مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای اصفهان ادامه داد: برخی استان‌های دیگر نظیر فارس، کرمان، همدان و تهران نرخ‌های بالاتری از فرونشست دارند. در جهان بیشتر کشورهای درگیر با فرونشست، نرخ‌های پایین‌تری دارند. تقریبا 50 درصد فرونشست‌های جهان با نرخ‌های کمتر از 2 سانتی‌متر در سال مشخص می‌شوند و تنها 3 درصد از این مناطق نرخ بالای 20 سانتی‌‎متر در سال دارند که متأسفانه برخی مناطق ایران نیز در این دسته قرار دارند. به لحاظ میزان نرخ فرونشست در جهان، ایران در رتبه سوم قرار دارد.
وی در خصوص اجرای طرح ملی احیاء و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی توسط شرکت آب منطقه‌ای استان اصفهان توضیح داد:
بر اساس داده‌های دفتر حفاظت و بهره‌برداری از سال 1386 تا تا آبان سال 1402، تعداد 9074 حلقه چاه غیرمجاز در استان اصفهان پر و مسلوب‌المنفعه شده است. حجم صرفه‌جویی از محل پرکردن چاه های غیرمجاز از سال 1386 تاکنون حدود 216 میلیون مترمکعب است. همچنین از سال 1387 تا  سال 1395 تعداد 3896 کنتور هوشمند آب و برق نصب شده است. از سال 1396 تاکنون نیز تعداد 7013 کنتور حجمی هوشمند الکترومغناطیس نیز در استان نصب شده است.
 وی در پایان خاطرنشان کرد:  فرونشست به تعبیری انتقام طبیعت است. زمانی که ما به حقوق محیط زیست احترام نمی‌گذاریم. استحصال آب زیرزمینی را با معیار و میزان خود و به هر قیمتی پیش می‌بریم طبیعت واکنش فوری نشان نمی‌دهد. اما زمانی که شروع به واکنش می‌کند، بدون هیچ‌گونه تخفیفی و به شیوه خود مجازات می‌کند. تنها راهکار جلوگیری از فرونشست، حفظ تعادل طبیعی در آبخوان‌ها است.