مدیرعامل آب منطقه‌ای گیلان مدرک کارشناسی ارشد را در رشته مدیریت اجرایی از دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور اخذ کرده و در مجموع 24 سال سابقه کار دارد. در زمینه مدیریتی نیز در سطح شهرستان، ستاد و استان اشتغال داشته و بیشتر فعالیتش به حوزه آب و فاضلاب شهری مربوط می‌شود که در نهایت آبان سال 1395 به عنوان مدیرعامل و رئیس هیات مدیره وارد آب منطقه‌ای گیلان شده است. پایگاه اطلاع رسانی استانداری گیلان در گفت و گوی اختصاصی با کاظم لطفی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان، عملکرد این مجموعه را مورد بررسی قرار داده است. در ادامه این گفت‌و‌گو را می‌خوانید.
ارزیابی شما از عملکرد آب منطقه‌ای گیلان در زمینه مدیریت بحران آب چیست؟
البته مردم باید در این باره قضاوت کنند اما به عقیده من این مجموعه جهادی عمل کرده است. از اجرای پروژه‌های تأمین آب بویژه در بخش کشاورزی با توجه به شرایط اقتصادی موجود بسیار راضی هستم و هم اکنون بزرگترین پروژه‌های آبرسانی به 16 شهرستان از سوی آب منطقه‌ای گیلان در دست اجرا قرار دارد.
در زمان انتصاب به عنوان مدیرعاملی شرکت آب منطقه‌ای گیلان، دغدغه ذهنی شما برای بهبود عملکرد در این حوزه چه بود؟
زمانی که وارد شرکت آب منطقه‌ای گیلان شدم، نزدیک به سه میلیارد تومان اسناد خزانه برای پیمانکاران اخذ شده بود که به طور مثال تنها برای سد پلرود به 30 میلیارد تومان اعتبار نیاز داشتیم و در کل می‌توان گفت با رکود طرح‌های عمرانی مواجه بودیم. بیشتر پروژه‌ها یا تعطیل و یا نیمه تعطیل بودند و در زمینه منابع مالی و تشکیلات اداری چالش جدی داشتیم.
اگر چه سال 95، سال نفس گیری بود ولی شروع خوبی داشتیم و با همت فراوان توانستیم بخشی از منابع مالی پروژه‌ها را تأمین کنیم. در سال 96 خیز بلندی داشتیم و در قالب منابع ملی و استانی مجموعاً حدود 204 میلیارد تومان تخصیص اعتبار گرفتیم که 150 میلیارد تومان اعتبارات فاینانس سد شفارود نیز به آن اضافه می‌شد و توانستیم با این اعتبارات آب منطقه‌ای را وارد یک چرخه مهم عمرانی کنیم.
11 سد لاستیکی را از اواخر سال 95 وارد فاز اجرایی کردیم که در حال حاضر سدهای لاستیکی در جلگه از 20 تا 99 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
در سال 94 احداث 11 سد لاستیکی در گیلان تصویب شد. اکنون این سدها در چه وضعیتی قرار دارند و آیا امسال به بهره برداری می‌رسند؟
در حال آماده کردن دو سد لاستیکی درفومن و لنگرود هستیم؛ سد لاستیکی فومن به طور کامل آماده شده است و سد لاستیکی لنگرود هم در مراحل نهایی قرار دارد.
استاندار گیلان و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور برای اختصاص 35 میلیارد تومان از اعتبارات سفر رئیس جمهوری جهت تکمیل و بهره برداری این پروژه‌ها قول مساعد داده‌اند و بدین ترتیب پیش بینی می‌کنیم تا پایان امسال 7 سد از این 11 سد وارد مدار بهره برداری شوند.
مجموعأ 14 سد در حال احداث داریم که در نوع خودش در کشور بی سابقه است. پیمانکاران همه این سدها در حال فعالیت هستند و بر اساس صورت وضعیت، پرداخت‌ها انجام شده است. خوشبختانه بدهی سنگینی در این رابطه وجود ندارد و تا این مرحله تأمین اعتبار لازم صورت گرفته است.
پروژه‌های بزرگ سدسازی در استان گیلان چه پیشرفتی دارند؟
چهار سد بزرگ در گیلان در دست احداث هستند و از این میان سد پلرود حدود 65 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
سد شفارود نیز یکی دیگر از این سدهای بزرگ است که دچار مشکلات زیادی در زمینه زیست محیطی، تأمین آل سی و ماشین الات بود که اکنون همه این‌ها رفع شده‌اند و پیشرفت فیزیکی این پروژه 40 درصد است. در تلاش هستیم که ماهانه نزدیک به دو درصد به پیشرفت فیزیکی این سد اضافه کنیم که به این ترتیب تا پایان سال بین 60 تا 65 درصد پیشرفت حاصل شود و تا پایان سال 98 به آبگیری اولیه برسیم.
بیشتر سدهای گیلان همچون سفیدرود، شهر بیجار و دیورش در حوزه شهرستان رودبار واقع شده‌اند. سد دیورش یکی از طرح‌های مهم زیربنایی رودبار است که برای تأمین آب شرب شهرهای رودبار، منجیل، لوشان، رستم آباد، توتکابن و روستاهایی که در این مسیر هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد. با بهره برداری از این پروژه دغدغه چندین ساله تأمین آب شرب شهرهای رودبار حل می‌شود.
سد دیورش اکنون 20 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و پیش بینی می‌کنیم که سال 98 به مرحله بهره برداری برسد.
از 11 سدلاستیکی گیلان یکی وارد مدار بهره برداری شد و مابقی در مرحله اجرا قرار دارند.
سدها در گیلان طوری طراحی و جانمایی شده‌اند که علاوه بر استفاده از ظرفیت آنها در حوزه گردشگری و کشاورزی، تمامی شهرهای استان بتوانند از مزیت این سدها در حوزه تأمین آب شرب نیز بهره مند شوند.
همچنین مراحل مطالعاتی احداث 10 سد کوتاه گیلان در حال انجام می‌باشد که 6 مورد از آنها در آستانه نهایی شدن است. با بهره برداری از این سدها و اتمام چهار سد بزرگ و 11 سدلاستیکی، 95 درصد از آب مورد نیاز استان در زمینه آب شرب، خدمات، صنعت و کشاورزی از این طریق تأمین خواهد شد.
شرکت آب منطقه‌ای گیلان برای مدیریت منابع آبی چه اقداماتی انجام داده است؟
238 هزار هکتار از اراضی کشاورزی گیلان از آب تنظیمی استفاده می‌کنند و در عین حال هیچ استانی در کشور وجود ندارد که آب شرب آن از طریق سدها و آب‌های سطحی تأمین شود؛ این امر نشان دهنده برنامه محور بودن توسعه شهرها و روستاهای استان است.
در آبان سال 96، 130 پروژه کوچک و بزرگ برای گذر از کم آبی تعریف کردیم و با این اقدام توانستیم کاهش 600 میلیون متر مکعبی ورودی آب سفید رود را در جلگه مدیریت کنیم. شرایط ویژه‌ای داشتیم چراکه نسبت به سال گذشته، بارش‌ها در فصل زراعی با کاهش 13 درصدی روبرو شد. در نتیجه مدیریتی که با هدایت استاندار گیلان و همکاری فرمانداران و مدیران متولی صورت گرفت، با وجود گرما تمامی انهار ما پر آب بود و آبهایی که از آبیاری خارج می‌شد را نیز مجدداً وارد مدار می‌کردیم.
از هشت هزار و 800 هکتار آب بندان در استان، دو هزار و 140 آب بندان ظرفیت 120 تا 150 میلیون متر مکعب ذخیره آب دارند که می‌توان با اقداماتی همچون تعمیر، لایروبی و دیواره‌سازی ظرفیت آنان را تا 450 میلیون متر مکعب افزایش داد. نزدیک به شش و نیم میلیارد متر مکعب از طریق 54 رودخانه وارد دریا می‌شود که با احداث سد شهر بیجار و سفید رود دو میلیارد و 200 میلیون متر مکعب از بارش‌ها ذخیره سازی می‌گردد.
با اجرای سدهای مختلف می‌توانیم از ورود حدود یک میلیارد متر مکعب آب به دریا جلوگیری کرده و این میزان را وارد چرخه تولید کنیم. تاپایان سال 98 بیشتر سدهای گیلان آبگیری و وارد مدار بهره برداری می‌شوند.
تاکنون چه میزان از آب بندان‌های گیلان لایروبی شده‌اند؟ چقدر تلاش کردید با ساماندهی آب بندان ها به رونق گردشگری کمک کنید؟
مدیریت آب بندان ها طبق قانون در حوزه فعالیت آب منطقه‌ای گیلان است و ما مصمم هستیم از مخازن آب سدها برای مقاصد کشاورزی و گردشگری استفاده کنیم.
تمام آب بندان های استان را ملزم به شناسنامه‌دار شدن کردیم و آمادگی داریم تا سرمایه گذاران بتوانند جهت اشتغالزایی در حوزه گردشگری و کشاورزی از آنها بهره بگیرند.
تاکنون تعدادی از سرمایه گذاران برای اجرای این طرح‌ها اعلام آمادگی کرده‌اند اما همه این اقدامات با اولویت تأمین آب زراعی استان صورت می‌گیرد.
بیشتر آب بندان ها در مرکز استان واقع شده‌اند و اهتمام داریم که طی دوسال آینده همه آب بندان ها را ساماندهی کنیم.
پیش‌بینی‌ها حکایت از این داشت که در سال 97 با توجه به وقوع کم آبی، کشت برنج در استان دچار مشکل شود که البته با مدیریت آب، سال زراعی خوبی پشت سر گذاشته شد. چطور شرایط را مدیریت کردید؟
یکی از مواردی که منجر به موفقیت در سال زراعی 96 و 97 شد، نگاه کارشناسانه استاندار گیلان بود.
امسال از دهم اردیبهشت ماه رهاسازی آب سد آغاز شد. ما در مقطع زمانی 9 تا 10 روزه آب را رها و سپس سه روز قطع می‌کردیم تا بدین شکل بحران را مدیریت کنیم. سپس با استفاده از بارش‌هایی که در دو مقطع فصل زراعی امسال صورت گرفت، کاهش 600 میلیون متر مکعبی آب ورودی به سد سفیدرود را جبران کردیم و موفق شدیم راندمان آب را از 35 درصد به 50 درصد ارتقاء دهیم.
برآیند تعامل خوب همه مسئولین مربوطه، رضایت مردم و کشاورزان بوده است. مدیران در چنین شرایطی باید مدیریت علمی داشته باشند و اگر مدیر حوزه غیر سیاسی، رفتار سیاسی داشته باشد، نتایج خوبی به دست نمی‌آید.
حریم قانونی رودخانه‌ها نگرانی‌هایی را برای سرمایه گذارانی که قصد احداث اماکن تفریحی در حاشیه این مناطق دارند، ایجاد کرده است. چه اقداماتی برای حمایت از سرمایه گذاران انجام داده‌اید؟
بستر رودخانه‌ها را می‌توان با ایجاد سازه‌های موقت به بستری برای گردشگری مبدل کرد اما باید به صیانت از آن در برابر متصرفان نیز توجه داشت.
در حال حاضر شناسایی و نشانه گذاری حریم و نقاط مستعد برای سرمایه گذاری در سفیدرود و تالاب انزلی انجام شده است. برای حمایت از اشخاصی که قصد سرمایه گذاری در حاشیه تالاب‌ها و رودخانه‌های گیلان را دارند، کمیته گردشگری تشکیل داده شده که وظیفه بررسی طرح‌های دریافتی را دارد.
مجوز تمامی فعالیت‌های گردشگری در بستر رودخانه‌ها، دریاها، تالاب‌ها، دریاچه‌ها و مجاری آبی توسط شرکت آب منطقه‌ای صادر می‌شود و ما آمادگی داریم همکاری لازم را با سرمایه گذاران داشته باشیم.
و سخن پایانی ...
عبور از بحران آب در سال زراعی جاری در نتیجه همت و تعامل همه دست اندرکاران و همراهی کشاورزان اتفاق افتاد و انتظار می‌رود تکرار این تعاملات در آینده بتواند در بسیاری از مشکلات موجود راهگشا باشد.